خانه سلماسی – آذربایجان‌شرقی

خانه سلماسی یکی از خانه‌های قدیمی متعلق به اوائل حکومت قاجاریه است و در شهر تبریز قرار دارد.

خانه سلماسی در محلهٔ مقصودیه شهر تبریز قرار دارد و در ۳ ضلع حیاط (عرصه ۶۵۰ مترمربع) و در ۲ طبقه با زیربنای ۸۷۵ مترمربع بنا شده‌است.

این بنا توسط خاندان حیدرزاده احداث و توسط خانواده سلماسی از خانواده‌های قدیمی تبریز توسعه و تکمیل شده است.

خانه سلماسی شامل سردر با کاربندی آجری و هشتی و راهرو ورودی حوضخانه، طنبی یا نشیمن سه دری بزرگ در شمال و طنبی‌های جانبی در اضلاع شرقی و غربی، آب انبار و حیاط باغچه است.

این قطعه بیرونی ساختمان اصلی است. ساختمان اندرونی در سال‌های پیش تفکیک و نوسازی و بخش اصلی ساختمان در ضلع شمالی حیاط واقع شده است. اضلاع غربی و شرقی نیز دارای تأسیسات و اتاق‌های نشیمن است.

در ورودی‌های جانبی طنبی غربی دو ایوان ستوندار اضافه شده است. کل ساختمان در سه ضلع حیاط و دو طبقه است. طبقه زیرین طنبی شمالی به حوضخانه و نشیمن تابستانی اختصاص داده شده از بقیه زیرزمین‌ها برای مطبخ، آب انبار و انباری و.. استفاده می‌شده است.

مصالح به کار رفته در بنا شامل سنگ و ساروج در پی‌ها، دیوارهای زیرزمین ترکیبی از سنگ و آجر و دیوارهای طبقه فوقانی خشتی است.

خانه سلماسی دارای تذهیب در کمره اتاق، دور طاقچه‌ها، سقف‌ها و شومینه هاست. سقف طنبی شمالی و نمای شمالی ساختمان از داخل حیاط دارای گچبری همراه با آینه کاری است. پنجره‌های آن اروسی با شیشه رنگی، کاربندی سردر با گچ و آجر به فرم قندیل است.

طاق هشتی خوانچه پوش آجر با بند برجسته و سقف حوضخانه طاق چهاربخش است. ستون‌های ایوانه‌ا دارای سرستون گچبری است.

خانه سلماسی توسط استانداری از وراث خانواده سلماسی برای تبدیل به موزه سنجش به تملک درآمد و در اختیار سازمان میراث فرهنگی گذاشته شد.

خانه سلماسی در سال ۱۳۷۶ با شماره ۱۸۶۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.