ارگ علیشاه آذربایجان‌شرقی

بنای تاریخی ارگ علیشاه در نزدیکی میدان شهرداری تبریز قرار دارد و از جمله زیباترین آثار تاریخی این شهر است.

این مجموعه تاریخی در برگیرنده مدرسه، مسجد و خانقاه است که در زمان تاج‌الدین علیشاه جیلانی از امرای گورکانیان در قرن هشتم هجری ساخته شده است.

ارگ علیشاه و مجموعه آن در زمان ساخت، شاخص‌ترین بنای شهر تبریز بوده که به نوشته جهانگردان تاریخی، تنها بنای این شهر بوده که از دور دست دیده می‌شده است.

در ساخت این بنا از ساروج و مصالح ساختمانی بادوام به کار رفته است. زلزله ویرانگر تبریز در قرن دهم که این شهر را با همه بناهای تاریخی‌اش ویران کرد، بخش اعظم این مجموعه را نیز فرو ریخت.

با این حال بخشی از دیوارهای بلند این مجموعه بر جای ماند تا یادگار پایداری در برابر این پدیده طبیعی مهیب باشد، گرچه شکستگی بزرگی در بدنه ارگ از این زلزله پدیدار شد.

در زمان مشروطیت و قیام مردم تبریز، این بنای تاریخی باز هم سنگر مبارزان مشروطه‌خواه و نیروهای ستارخان و باقرخان قرار گرفت و در برابر شلیک توپخانه محمدعلی شاه قاجار ایستاد.

در سال‌های قبل از انقلاب تبدیل به باغ ملی یا گردشگاه عمومی شده بود و هم اکنون از محوطه این اثر باستانی به عنوان مصلی استفاده می‌شود.

این بنا که بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد، یادگار آسیب‌های طبیعی و تاریخی دوران گذشته است.

قسمت جنوبی این بنا دارای طاقی بزرگ بوده که فرو ریخته است. عرض این بنا ۳۰ متر و ارتفاع آن ۲۶ متر است. عرض دیوارها ۱۰ متر و داخل آنها مرکب از دو دیوار عریض است که توسط طاق هایی به هم اتصال یافته است.

ارگ علیشاه یکی از بلندترین دیوارهای تاریخی کشور و نماد شهر تبریز و استان آذربایجان‌شرقی است. این ارگ در مرکز شهر تبریز، در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی قرار دارد.

ارگ علیشاه در سال ۱۳۱۰ توسط وزرات فرهنگ و هنر با شماره ۱۷۰ در فهرست اثار ملی ایران به ثبت رسید.