باغ چهلستون اصفهان

باغ چهلستون درون بافت شهری اصفهان و در غرب خیابان چهار باغ پایین و شمال خیابان سپه و شرق میدان نقش جهان در استان اصفهان واقع شده است.

باغ در بستر شهری و در میان سایر باغ‌ها شکل گرفته و به گونه‌ای استقرار یافته که امکان دسترسی به آن از سایر باغ‌ها میسر بوده است. مجموعه‌ای از این باغها که در امتداد چهارباغ شکل گرفته بودند یکی از شالوده‌های اصفهان عصر صفوی را شکل می‌دادند و نقش باغ چهلستون از این جنبه ممتاز است که حلقه پیوند دهنده این شالوده و شالوده دیگری شهری یعنی مجموعه نقش جهان بوده است.

این باغ با ابعاد ۲۷۵*۲۲۵ متر که طول آن در جهت شرق ـ غربی است و با وسعتی در حدود ۶۷۰۰۰ متر مربع، به شماره ۱۰۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باغ چهلستون را با شکل فعلی شاه‌عباس کبیر طرح انداخته و در وسط آن عمارتی به شکل کلاه فرنگی (ابعاد کاخ ۳۶*۵۷ متر و ارتفاع آن ۱۲ متر) با اطاق‌های کوچک در اطراف آن احداث کرده است که با شروع سلطنت شاه‌عباس دوم عمارت مزبور توسعه داده شد و تالارها و ایوانهایی بر آن افزودند.

هر یک از ستونهای تالار از یک تنه درخت چنار ساخته شده و روی آن قشر نازکی از تخته رنگ شده وجود دارد که سابقا با آیینه و شیشه‌های رنگین پوشش شده بوده است. تمام دیوارها از آیینه‌های قدی و شیشه‌های رنگی و نقاشیهای زیبا تزیین شده و همه درها و پنجره‌ها از نوع منبت و خاتم بوده است. استخر مقابل عمارت به طول ۱۱۰ متر و عرض ۱۶ متر اکنون هم طراوت و زیبایی خاصی به این کاخ می‌دهد و جهش آب در حوض میان تالار از دهان چهار شیری که در چهار گوشه حوض قرار دارند و فواره‎های سنگی مسیر جوی کوچک اطراف کاخ، صفای مخصوصی به این قصر باشکوه داده است.

چهار قطعه پایه ستونهایی که به صورت مجسمه‎های شیر و انسان در چهار گوشه استخر در حال حاضر مشاهده می‎شود و دو تخته سنگ حجاری شده به شکل چهار شیر در ورودی این عمارت قرار دارد که متعلق به این کاخ نیست و تنها آثار بر جای مانده یکی از قصرهای زمان صفویه به نام سرپوشیده و قصر دیگری به نام آیینه خانه است که در اواخر دوره قاجار از بین رفته‎اند.

منبع آبی آبیاری باغ در گذشته عبارت بود از آب جریان یافته در مادی، که شاخه‎ای از نهر فدین است و پس از آبیاری باغ از شمال خیابان سپه به میدان نقش جهان وارد می شده است.

منبع آب باغ در حال حاضر یک حلقه چاه عمیق است که تنها منبع آبیاری باغ می‎باشد. سیستم آبیاری باغ در حال حاضر به صورت دستی و با استفاده از شلنگها و به صورت غرقابی است.

در حال حاضر پوشش گیاهی باغ عبارتند از: ۱۶۲۵ اصله کاج ایرانی، ۲۹۲ اصله نارون، ۷۵ اصله افرای سیاه،۶۱ اصله چنار، ۲۵ اصله عرعر و تعداد معدودی درختان توت، سرو، تبریزی،زالزالک،برگ بو، ابریشم، انجیر، اقاقیا در باغچه های طرفین استخر بوته های رز و در باغچه های اطراف عمارت گلهای فصلی که شامل: بنفشه، مینا، شب بو و …کاشته شده است که در گوشه جنوبی باغ در گلخانه پرورش داده می‎شوند.