جمع بندی – توسعه پایدار

در یک جمع­ بندی می­ توان بیان داشت که مفاهیم مختلفی از پارادایم توسعه پایدار ارایه شده است که بیش­تر آن را شاخه­های مختلف جغرافیا تشکیل می­دهد. این مفاهیم در سطوح مختلف مطالعاتی با عباراتی همچون زیستکره پایدار، اکولوژی پایدار، محیط زیست پایدار، چشم­انداز پایدار، توریسم پایدار، حمل و نقل پایدار، پیشرفت پایدار در کیفیت زندگی، سیاره پایدار، توسعه پایدار شهری (شهر سبز [۱]، بوم شهر[۲]، شهر قابل زندگی و شهر محیطی)، توسعه پایدار روستایی، توسعه پایدار منطقه­ای و … بیان می­گردند.

قلمرو توسعه پایدار، تنها به حفاظت از محیط زیست طبیعی محدود نمی­ شود، بلکه مفاهیمی نظیر شهر، روستا، عدالت اجتماعی، توزیع عادلانه­ ثروت، مشارکت مردم در تصمیم­ گیری­ ها و برنامه­ ریزی­ ها را نیز شامل می­ شود. در واقع همه­  زوایای زندگی انسان امروزی و نسل­ های آینده را در بر می­ گیرد. (ملکی، ۱۳۹۰: ۱۲۴)

با این شرح، باید توسعه پایدار را فرآیندی دانست که طی آن مردم یک کشور نیازهای خود را برآورده می­سازند و زندگی خود را ارتقا می­بخشند، بدون اینکه از منابعی که به نسل­های آینده تعلق دارد را به مخاطره اندازند. بنابراین توسعه را زمانی پایدار می­نامیم که مخرب نباشد و امکان حفظ منابع، اعم از آب، خاک، منابع ژنتیکی، گیاهی و جانوری را برای آیندگان فراهم آورد. در توسعه پایدار، اصل این است که منابع طبیعی پایه به گونه­ای محافظت شوند که نسل­های آینده دست کم بتوانند به اندازه نسل کنونی تولید و مصرف کنند.

پایداری شهری نیز مفهومی است که در پی طرح توسعه پایدار به عنوان الگوواره­ای جدیدی در جهان مطرح گردید. ریشه­های نگرش توسعه پایدار به نارضایتی از نتایج توسعه و رشد اجتماعی-اقتصادی در شهرها از منظر بوم شناسی (اکولوژی) بر می­گردد. این الگوواره تازه با عنوان توسعه پایدار به مقابله یا الگوهای تولید، توزیع و مصرف ناسازگار با طبیعتی می­پردازد که به اتمام منابع و تخریب محیط زیست می­انجامد و تنها فرآیند توسعه­ای را تایید می­کند که به بهبود کیفیت زندگی انسان­ها در حد پذیرش ظرفیت نظام­های پشتیبان حیات منجر شود. این الگوواره جدید توسعه پایدار، حولحساسیت­های زیست محیطی و به بیان دقیق­تر بوم­شناختی شکل گرف و اشاره­های اولیه ان برای سیاست­های توسعه شهری، حفظ فضای سبز و پاکیزگی آب، جلوگیری از آلودگی هوا و کاهش تولید زباله در سطح محلی بود. لیکن به تدریج سیاست­های پایداری به پهنه­های جغرافیایی گسترده­تری ( در سطوح منطقه­ای، ملی و جهانی) روی آورد و افزون بر بعد بوم­شناسانه، به ابعاد اجتماعی-اقتصادی نیز توجه کرد. از اینرو می­توان شهر پایدار را شهری دانست که برآمده از توسعه­ای است که ذهنیت و امکان ارتقای همیشگی سلامت اجتماعی-اقتصادی و بوم­شناسانه شهر و منطقه آن را فراهم کرده است. (زرآبادی و توکلی، ۱۳۸۸: ۱۲۰)

منابع :

بحرینی، سیدحسین (۱۳۸۰)، توسعه شهری پایدار: از فکر تا عمل، مجله محیط شناسی دانشگاه تهران، شماره ۲۷، تهران.

بدری، سید علی (۱۳۷۶)، توسعه پایدار: مفهوم و ارزش و عمل، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره ۴۸٫

ترنر، تام (۱۳۷۶)، شهر همچون چشم­انداز،غ نگرشی فراتر از فرانوگرایی (پست-پست مدرنیزیسم) به طراحی و برنامه­ریزی شهری، ترجمه فرشاد نوریان، شرکت پردازش و برنامه­ریزی شهری تهران.

رحمانی، فریده (۱۳۷۲)، توسعه پایدار از تئوری تا عمل، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره ۶۹، ۷۷۰، تهران.

زاهدی، شمس السادات و نجفی، غلامعلی(۱۳۸۴)، بسط مفهومی توسعه پایدار، هنرهای زیبا، ۷۶-۴۳

زرابادی، سعیده و توکلی، نیکی (۱۳۸۸)، شاخص شناسی توسعه پایدار شهری، فصلنامه پژوهش مدیریت شهری،شماره دوم، ۱۲۳-۱۱۰٫

زیاری، کرامت الله (۱۳۸۰)، توسعه پایدار و مسئولیت برنامه­ریزان شهری در قرن بیست و یکم، مجله ادبیات دانشگاه تهران، شماره ۳۷۲٫ تهران.

ساسان، عبدالحسین (۱۳۶۴)، اقتصاد جابجاگری و پژوهشی در راه­های استان اصفهان، جهاد دانشگاهی، اصفهان.

سلامی، رضا (۱۳۷۶)، بررسی اجمالی توسعه پایدار، رهیافت، شماره ۱۷، تهران.

شکوئی، حسین و کاظمی، مهدی (۱۳۷۹)، مولفه­های اجتماعی-اقتصادی توسعه پایدار شهری، (مطالعه موردی شهر قم) مجموعه مقالات اولین همایش مدیریت توسعه پایدار در نواحی شهری، تبریز.

صرافی، مظفر و همکاران (۱۳۸۸)، راهبرد توسعه شهر مبتنی بر توسعه پایدار، فصلنامه جغرافیا، سال هفتم، شماره ۲۲، تهران.

صلانی، رضا (۱۳۸۰)، توسعه پایدار: تاریخچه، تعاریف و دیدگاه­ها، فصلنامه مسکن و انقلاب، شماره ۹۳، تهران.

عزیزی، محمدمهدی، (۱۳۸۰)، توسعه شهری پایدار، برداشت تحلیلی از دیدگاه جهانی، نشریه علمی و پژوهشی دانشگده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی سال ۱۱ شماره ۳۳٫

فرهنمند، شکوفه (۱۳۸۶)، تحلیل فضایی توسعه شهری در ایران؛ تعامل شهر و اقتصاد، پایان نامه­ی دکتری، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، اصفهان.

کهن گ(۱۳۷۶).؛ تئوریهای سازمان و مدیریت؛ ج ۲، عناصر و فرایندها ، چاپ اول، انتشارات اطلاعات

گلدین، یان و دینترز، آلن (۱۳۷۹)، سیاست­های اقتصادی برای دست­یابی به توسعه پایدار، ترجمه غلامرضا آزاد ارمکی و دیگرانآ انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی، تهران.

لقایی، حسنعلی و محمدزاده، حمیده (۱۳۸۶)، مقدمه­ای بر مفهوم توسعه شهری پایدار و نقش برنامه­ریزی شهری، مجله هنرهای زیبا، شماره ۶ دانشگاه تهران.

مکنون، رضا (۱۳۷۶)، تحقیقات در فرآیند توسعه پایدار، رهیافت، شماره ۱۷، تهران.

ملکی، سعید (۱۳۹۰)، سنجش توسعه پایدار در نواحی شهری با استفاده از تکنیک­های برنامه ریزی (نمونه موردی: شهر ایلام)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، ۱۳۶-۱۱۷

نصیری ح(۱۳۷۹).؛ توسعه پایدار، چشم انداز جهان سوم ؛ انتشارات فرهنگ اندیشه، تهران.

و.م آدامز (۱۳۷۵)، ملکی معیری، مهناز، مجله بن شماره ۶، تهران.

هارتموت، بوسل (۱۳۸۱)، توسعه پایدار؛ مفاهیم و محدودیت­ها، مترجم حسن دارابی، فصلنامه علمی-پژوهشی مسکن و انقلاب، شماره ۸۹، تهران.

یانگ، ت . ، برتون ام .(۱۳۷۷) پی ترجمه محسن تشکری ؛ پایداری کشاورزی با تعریف و دلالتهای آن در سیاست تجاری و کشاورزی؛ انتشارات مؤسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد، کشاورزی وزارت کشاورزی

 

Gilman R. (1996); Sustainability,URL.:http://www.context.org/ICLIB/DEFS/AIADef.htm,

Gold – Mary V.; Sustainable agriculture : Definition and terms,special reference; Brief Series No. SRB 99-2

Kirkpatrick C.& et. al.(2001); Development of criteria to assess the effectiveness of national strategies for sustainable development; Institute for Development Policy and Management; University of Manchester.

OECD; The DAC guidelines, strategies for sustainable development;2001.

Revised Draft , New York , Oct, 2001.

Soubbotina p., Sheram A (2001). Beyond ecoonomic growth , The world Bank , Washington D.C

UN; Guidance in preparing national sustainable development strategies; 2001;

World bank (2009), World Bank Rural Development strategy: Form Vision to Action Update (Draft), Washington D.C, world bank.

http://www.gdrc.org/sustdev/definitions.html

http://www.nssd.net/Reference/Reid/ch03.htm,(۲۰۰۱); The Contribution of Strategies to Sustainable Development

http://www.doe.ir

 

 

کمیته ملی توسعه پایدار؛ برنامه عزم ملی برای حفاظت از محیط زیست؛ انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست، بهار ۱۳۷۸، چاپ اول، صفحات ۱- ۳۱- ۵۶- ۹۸ و ۱۰۷٫


[۱] Green city

[۲] Ecocity

فرستنده : خانم مهندس ملاحت حقیقی

برای دانلود کلیک نمائید نکته بسیار مهم در مورد دانلود فایل: اگر لینک دانلود بالا با dl شروع شد، لطفا برای دانلود فایل به جای http از https استفاده نمائید.
برچسبها
مطالب مرتبط

دیدگاهی بنویسید.

بهتر است دیدگاه شما در ارتباط با همین مطلب باشد.

0