عناصر اصلى شهرهاى اسلامى – ایرانى

عناصر و اجزایى که در شهرهاى کهن ایران وجود داشته‏ اند داراى نوعى ارتباط متقابل فضایى یکپارچه و به هم پیوسته بوده ‏اند. در شهرهاى اسلامى فضاهایى مانند مسجد جامع، بازار، مرکز حکومت، فضاهاى مسکونى و… ضمن آن که هر کدام جا، مرتبه و شخصیت‏خاص خود را در سلسله‏مراتب فضاهاى شهرى حفظ کرده و به ایفاى نقش خود مى‏پردازند، با هم مجموعه واحدى را پدید مى‏آورند که شهر را از نظر فضا واحدى منسجم و به هم پیوسته نشان مى‏دهد. عناصر اصلى مجموعه شهرى در شهرهاى اسلامى عبارتند از:

ارگ و بارو – ارگ مجموعه ‏اى از ساختمانها و تشکیلات و سازمان حکومتى شهر را در خود جاى مى‏داده و مقر حاکم بوده است. ارگ در ارتباط فضایى با بازار و مسجد جامع قرار داشته است. این خصوصیات در آثار به جاى مانده بسیارى از قسمتهاى قدیمى شهرها قابل مشاهده است. در «سمرقند» و «بخارا» ارگ شهر، خود بخشى از قلعه بوده و در مجاور مراکز اقتصادى و مذهبى قرار داشته است. «اساسا پس از ظهور اسلام بقایاى نظام شهرى کهندژى و شارستانى بتدریج از میان برداشته مى ‏شود و شهر با مفهوم اسلامى آن که متعلق به تمام اقشار و طبقات اجتماعى است‏شکل مى‏گیرد. ارکان عمده شهر شامل دارالخلافه، دارالحکومه یا دارالاماره به جاى کهن دژ ظاهر شده و سپس با ایجاد قصر امرا و پادشاهان مجموعه ‏اى به نام ارگ را پایه‏ ریزى مى‏کنند که در فاصله‏ اى با مسجدجامع و بازار سه رکن اساسى شهر را به وجود مى ‏آورند و در محدوده مرکزى شهر قرار مى‏ گیرند. در این میان ارگ به عنوان عنصر سیاسى از سایر عناصر جدا شده و با ایجاد حصار و بارو در اطراف آن به صورت کانون اصلى شهر تجلى مى‏کند. بخش دوم شارستان از نظر شکل‏یابى با دوره‏ هاى قبل از اسلام تفاوتى ندارد ولى از نظر محتوا کاملاً متفاوت است. عناصر فرهنگى – مذهبى، بازار و محلات در این بخش قرار دارند. اصناف، پیشه‏ وران و اکثر طبقات و قشرهاى مختلف مردم در این بخش زندگى مى ‏کنند.»

 

 

فرستنده : خانم مهندس مهناز اکبری

برای دانلود کلیک نمائید نکته بسیار مهم در مورد دانلود فایل: اگر لینک دانلود بالا با dl شروع شد، لطفا برای دانلود فایل به جای http از https استفاده نمائید.
برچسبها
مطالب مرتبط

دیدگاهی بنویسید.

بهتر است دیدگاه شما در ارتباط با همین مطلب باشد.

0