معرفی کتاب گرافیک محیطی

نویسنده : مسعود ایلوخانی

ناشر : انتشارات فاطمی

در مباحث نقد هنری و زیباشناختی از کانت به بعد، با شکل گیری مکاتب اگزیستانسیالیستی نگرش هنر قرن بیستم متحول شد. مظاهر هنر هر یک به تناسب خود در انعکاس این تغییرات نقش ایفا می کردند.بعضی از حیطه های هنری، در عین حال که منعکس کننده اوضاع حاکم بر جامعه بودند، در حکم هنری کاربردی و عمومی نقش های متفاوتی را بر عهده داشتند و ارتباطات غیر کلامی بر عهده آنها بود. شهخص این هنرها هنرهای تجسمی است که هنر طراحی گرافیک کاربردی ترین آنها و یکی از پرمخاطب ترین بخش های حوزه طراحی گرافیک است.

اکنون با دو مقوله پیچیده مواجهیم، یکی انسان و دیگری محیط پیرامون او. بنابراین می توان تصور کرد که هنر گرافیک، خصوصا طراحی گرافیک محیطی، نقشی فراتر از یک هنر صرف دارد، به طوری که در بسیاری موارد یک طراح گرافیک محیطی باید بر جامعه شناسی و روان شناسی آگاهی و اشراف داشته باشد و با مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه آشنا باشد، تا بتواند از طریق طراحی گرافیک تاثیرگذار باشد و با ارائه عناصر بصری مناسب در حل بعضی از معضلات اجتماعی و فرهنگی نقش اساسی ایفا کند. از این رو، طراح گرافیک محیطی نگرشی کلی دارد و در تعامل با بسیاری از مسائل اجتماعی است. هر چند گاهی روی بخش های کوچکی متمرکز می شود، همان بخش ها در جای خود در ارتباط با موضوع های کلی تری قرار گرفته اند. بنابراین گرافیک محیطی پرمخاطب ترین طیف هنرهای کاربردی را به خود اختصاص می دهد و این، در این آغاز هزاره سوم نقشی بزرگ دارد.

فصل دوم – کاربردها و نمودها : با گسترش زندگی شهری و متراکم شدن فضاهای درون شهری مشکلات نیز ابعاد گسترده تر و در عین حال جدیدتری یافت. زندگی در شهرهای بزرگ، خصوصا کلان شهرها، به گونه ای است که بیشتر افراد اوقات خود را در محیط های بیرون از خانه سپری می کنند. بنابراین، از محیط بیرونی بسیار تاثیر می پذیرند. از همین رو، چنین فضاهایی بهترین فرصت را در اختیار طراحان گرافیک محیطی قرار می دهد تا بتوانند بر اساس اصول زیبایی شناختی درباره موضوعات مختلف سفارشی به بهترین صورت عمل کنند. این فرصت گاهی به اندازه مکثی کوتاه است، اما گاه ممکن است بیننده را عمیقا متاثر سازد. کلان شهری را تصور کنید با مردمانی که هر روز صبح با سرعت عجیبی در مسیرهای مختلفی در رفت و آمدند. چقدر مهارت دارید که در تفکرات آنان تاثیرگذار باشید.

فصل سوم – انواع گرافیک محیطی : نگاه گرافیک محیطی هم کلی نگر و هم جزئی نگر است. فروشگاه ها، مراکز آموزشی – اداری، سازمان ها، فرودگاه ها، خیابان ها، مراکز تفریحی – سیاحتی، زندان ها، مراکز روان درمانی، مراکز درمانی (بیمارستانها) و خلاصه هر کجا که مردم جمع می شوند، نمی تواند از نگاه گرافیک محیطی دور باشد. از این رو دور از انتظار نیست که مصادیق فراوان و متنوعی نیز داشته باشد، که سرفصل این نمونه ها به شرح زیر است: ۱٫علایم و پیکتوگرامها ۲٫ورودی و تابلوی سردر ۳٫استندها ۴٫نقشه ها ۵٫کاغذ دیواری، پرده ۶٫احجام، مجسمه ها، تندیس ها، و آب نماها ۷٫گرافیک محیطی و کف مکان ها ۸٫دیوارها،جداکننده ها ۹٫سقف ها ۱۰٫پنجره ها، شیشه ها، نرده ها، و حفاظ ها ۱۱٫بیلبورد و پوستر ۱۲٫نقاشی دیواری و دیوارنوشته ها

فصل چهارم – نمودهای حجمی و سه بعدی : از دیدگاه گرافیک محیطی ساخت مجسمه ها و احجام و اشکال سه بعدی مفهومی کاربردی تر می یابند. مقصود از این تعبیر آن است اشکال موردنظر، علاوه بر شکل خاصی که به خود گرفته اند، به استخدام محیط در می آیند و در آنجا کارکرد دیگری پیدا می کنند و با توجه به مبحث کاربرد گرافیک محیطی توجیه پذیر می باشند.

فصل پنجم – طراحی گرافیک محیطی یک مجموعه : بعضی از مصادیق گرافیک محیطی در یک مجموعه به گونه ای گردآوری شده اند که محدودیت خاصی به وجود می آورد و به مناسبت های مختلف و در زمانهای متفاوتی از فصول سال در محیط های گوناگون جلوه گر می شوند. این مجموعه ها مستقل طراحی می شوند و عملکردی مجزا دارند یعنی عناصر آن فقط در ارتباط با هم تنظیم می شود و مانند دیگر آثار گرافیک محیطی که متناسب با محیط بیرونی طراحی می شوند شکل نگرفته اند اما محیط بیرونی را به شدت متاثر می سازند.