مسجد بالاسر خراسان رضوی

مسجد بالاسر بعد از روضه منوره از لحاظ قدمت، تاریخی‌ترین بنای حوزه حرم مطهر رضوی است

این مسجد کوچک در غرب بقعه منوره و بالاسر مبارک، بین حرم و رواق دارالسیاده واقع شده و ۸ متر طول، ۵/۴ متر عرض و ۱۰ متر ارتفاع دارد.

مسجد بالاسر دارای سه صفه شرقی، غربی و شمالی است. صفه شرقی به حرم مطهر رضوی متصل شده که زائران پس از طواف و زیارت از طریق آن به مسجد بالاسر وارد می‌شوند و به اعتقاد «الصلوه عند رأس الامام»، در آنجا دو رکعت نماز زیارت به‌جا می‌آورند.

بنابر نقلی، در گذشته بین حرم و صفه شرقی مسجد، دیواری وجود داشته است. در سال ۱۲۲۷ قمری که محمد ولی میرزا، استاندار خراسان بوده، این دیوار برداشته شد و مسجد به حرم متصل شد. صفه شمالی مسجد به رواق دار الشکر مرتبط است.

در ضلع جنوبی مسجد بالاسر، محرابی از کاشی معرق با سبکی بسیار جالب دیده می‌شود.‌ در کنار این محراب، تاریخ ۱۳۶۳ قمری و در طرف دیگر آن، نام کاشی‌ساز و نقاش محراب (محمد خان رضوان) از همان کاشی گره‌سازی شده است.

تزیینات و کاشی‌کاری ازاره مسجد بالاسر، همانند ازاره حرم مطهر و در ادامه آن است. در بالای ازاره، کتیبه سنگ حرم با ابیات فارسی به خط نستعلیق و با رنگ سیاه، حد فاصل بین ازاره مسجد و معرق‌کاری دیوارها را تشکیل می‌دهد.

در معرق‌کاری مسجد بالاسر، آیاتی از قرآن مکتوب است.

سابقه تاریخی مسجد بالاسر

بنا به شواهد تاریخی، مسجد بالاسر را ابوالحسن عراقی، معروف به دبیر، از رجال دوره غزنویان، در سال ۴۲۵ قمری حدود هزار سال قبل ساخته و مدفن او در جوار همین مسجد است.

ابن بطوطه، جهانگرد معروف که در سال ۷۳۴ از مشهد دیدن کرده، ضمن مشاهده قبر علی بن موسی الرضا (ع)، به مسجد بالاسر که در کنار بارگاه رضوی بوده، اشاره نموده است.