بیشتر شهرهای کشور در معرض زلزله

در این مراسم ضمن قرائت شعرهایی توسط دانشجویان استاد با اهدای لوح‌های تقدیر از خدمات ۴۵ ساله دکتر عکاشه تقدیر به عمل آمد. دکتر بهرام عکاشه، پیشگام برجسته دانش زلزله شناسی در ایران و از اساتید پیشکسوت موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران طی سخنانی در این مراسم با تقدیر از بانیان و شرکت‌کنندگان مراسم تصریح کرد: این نکته که در قید حیات از من تقدیر شد، اقدام نیکی است که باید آن را آموخت و گسترش داد.

وی عنوان کرد: احساس خوبی که در این مراسم به بنده دست داد به نحوی ای است که حس می‌کنم چندین سال جوان شده‌ام. استاد بهرام عکاشه در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی در شهر مسجد سلیمان به دنیا آمد. پس از گذراندن دبستان و دبیرستان در زادگاه و اهواز در خرداد ۱۳۳۴ موفق به دریافت دیپلم ریاضی شد.

در مهر ماه همان سال، تحصیل فیزیک را در دانشگاه تهران شروع کرد و پس از اخذ لیسانس فیزیک در دی ماه ۱۳۳۸ به عنوان دانشجوی بورسیه مبادله ای عازم آلمان شد. پس از گذراندن دوره های زبان در بهار ۱۳۳۹ در دانشگاه صنعتی اشتوتگارت به تحصیل فیزیک و ژئو فیزیک مشغول شد و دروس مقدماتی زلزله شناسی را نزد پروفسور هیلر (همکار سابق پروفسور گوتنبرگ رئیس مؤسسه ژئوفیزیک فرانکفورت) گذراند.

با بازنشسته شدن پروفسور هیلر، تحصیلات خود را نزد شاگرد وی پروفسور برگهمر در شهر فرانکفورت ادامه داد. وی تحصیلات فوق لیسانس و دکتری خود را با گذراندن دروس فیزیک، ژئوفیزیک، زمین شناسی و هواشناسی به انجام رساند و در سال ۱۳۴۷ موفق به کسب درجه دکتری ژئوفیزیک شد. دکتر عکاشه در دوران اقامت در آلمان یک سال دستیار آزمایشگاه بود و برای دانشجویان تدریس می‌کرد. هم‌چنین مدتی مسوول ثبت داده‌های زلزله در یک پایگاه زلزله‌سنجی در غرب فرانکفورت بود.

هرچند امکان اقامت و کار در دانشگاه‌های آلمان برای دکتر عکاشه فراهم بود، اما چند ماه از پایان تحصیل به کشور بازگشت و کار خود را در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران شروع کرد. وی در سال ۱۳۵۴ به رتبه دانشیاری و ۱۰ سال بعد به درجه استادی دانشگاه تهران نائل شد. عکاشه که سال‌ها رییس بخش زلزله‌شناسی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران بود، پس از بازنشستگی از دانشگاه تهران که به درخواست خود وی صورت گرفت، ریاست گروه ژئوفیزیک و دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال را بر عهده گرفت.

دکتر عکاشه چهل سالی است که مکررا نسبت به خطر وقوع زلزله در کشور خصوصا کلان شهر تهران هشدار داده و از طرفداران تغییر محل پایتخت به منظور به حداقل‌رساندن تلفات ناشی از زلزله احتمالی است. استاد، مراسم پاسداشت ۴۵ سال تلاش و خدمت خود به زلزله شناسی ایران را هم فرصتی برای اطلاع رسانی و هشدار در خصوص زلزله قرار داد و هشت پیشنهاد برای ارتقای آمادگی و ایمنی در مقابل زلزله در کشور ارائه کرد.

برنامه‌ریزی جهت مقابله با زلزله، درک کلیدی بحران ناشی از زلزله، اصلاح اساسی آیین‌نامه‌های کنونی و عمل‌گرا کردن آن‌ها، متعهد‌کردن مهندسان در برابر سازه‌های ساخته‌شده، توجه به نقش مردم قبل از شروع بحران، هنگام بحران و پس از بحران، توسعه وسیع آموزش در مقاطع مختلف تحصیلی دبستان، راهنمایی و دبیرستان و دانشگاهی و ایجاد واحد‌های درسی در بحث زلزله و نحوه‌ی مقابله با آن، برگزاری مانورهای زلزله در شکل‌های برگزار‌شده جهانی آن و نمایش فیلم‌های تلویزیونی و بحث‌های رسانه‌یی محورهای پیشنهادی دکتر عکاشه برای افزایش آمادگی در برابر زلزله بود.

وی تاکید کرد: ‌احساس مسوولیت در مقابل زلزله باید در مغز افراد جایگاه داشته و نمی‌توان آن را دیکته و یا تزریق کرد و تمامی افراد خودشان باید در این زمینه احساس مسوولیت کنند. این استاد علم زلزله‌شناسی با بیان این‌که ۸۳ درصد از شهرهای کشور ما در معرض خطر خیلی زیاد و زیاد زلزله هستند، عنوان کرد: سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا سازمان‌های مربوطه جوابگوی امداد و نجات در شرایط وقوع بحران هستند؟

وی اضافه کرد: ما از ابتدا می‌دانیم که ۹۰ درصد کشور ما گسل دارد و شهرهای ما در جاهایی ساخته شده است که در معرض خطر هستند. به گفته‌ی عکاشه از ابتدای قرن بیستم تاکنون به دلیل بحث زلزله در کشور ایران بیش از ۱۲۵ هزار کشته، دو برابر این تعداد نقص عضو و چندین برابر آواره داشته‌ایم.

وی گفت: در سال ۷۶ در پاسخ به درخواست مسوولان مبنی بر ارائه اطلاعات دقیق و مستند در زمینه‌ی دلایل در خطر بودن تهران در بحث زلزله، ضمن ارائه‌ی مستندات و اطلاعاتی در بحث زلزله‌خیز تهران و وجود گسل‌های متعدد در این منطقه سه توصیه نیز ارائه کردم. عکاشه افزود: در توصیه‌هایی که طی نامه مذکور عنوان کردم آوردم که منازل مسکونی و محل کار مقامات کلیدی کشور در مقابل زلزله مقاوم باشند. مدیریت بحران برای شهر تهران تشکیل شود و هم‌چنین مطالعه‌ای در مورد تغییر محل پایتخت صورت گیرد.

وی در پایان اظهار امیدواری کرد که بتوان دانشجویانی را به جامعه تحویل داد که مساله‌ی زلزله را جدی‌تر از اساتید خود دنبال کنند تا کشور در وضعیتی قرار گیرد که از نظر زلزله ایمن باشد.