شهرسازی، تهدیدی برای تاریخ مکه

شهر مکه مکرمه و اماکن مقدس آن از سال‌ها پیش و حتی اکنون شاهد ساخت و اجرای پروژه‌های عمرانی بزرگ و بسیار مدرن شامل ساخت متروها‌، زیرگذرها و روگذرهای متعدد بوده است. این پروژه‌ها که بزرگترین طرح توسعه شهر مکه در طول تاریخ محسوب می‌شوند،‌ موجب تخلیه کامل مناطق اطراف مسجد الحرام شده‌اند.

کسانی که در طول ۱۰ سال گذشته تصاویر ماهواره‌ای این شهر را در سایت‌ «گوگل ارث» دنبال می‌کنند،‌ شاهد تغییرات توپوگرافی بزرگی در نقشه این شهر بوده‌اند.

«فایز جمال»، روزنامه‌نگار و نویسنده عربستانی‌،این طرح‌ها را عامل مهمی در تخریب تاریخ و جغرافیای مکه می‌داند که از سوی بخش خصوصی و با همکاری بعضی از مسوولان حکومتی این کشور انجام می‌شوند. او گفت: بیشتر کوه‌های اطراف مکه به خاطر پروژه‌های سرمایه‌گذاری و دستیابی به اهدافی خاص تحت عنوان توسعه شهر مکه با دینامیت منفجر می‌شوند.

شهر مکه با ۱۵ محله اصلی که قدیمی‌ترین آنها بیش از ۶۰۰ سال قدمت دارد، شکل گرفته است اما در حال حاضر تنها دو محله باقی مانده و ۱۳ محله تاریخی این شهر به طور کامل از بین رفته‌اند.

مهندسان شهرسازی و کارشناسان تاریخی براین باورند با وجود مساحت زیاد شهر مکه و غیر مسکونی بودن بخش بزرگی از این شهر، باز هم انفجار کوه‌ها به منظور افزایش ظرفیت راه‌های ارتباطی و محله‌های مسکونی برای سیستم زمین شناسی و هیدرولوژیکی شهر خطرآفرین است و باید توجه داشت که همواره راه حل‌های دیگری هم وجود دارد.

«سامی عنقاوی‌»، موسس مرکز پژوهش‌های شهر مکه با هشدار نسبت به خطر انفجارهای متعددی که در کوه‌های اطراف برای چاه زمزم وجود دارد، گفت: آبی که از چاه زمزم بیرون می‌آید‌، در طول سالیان دراز از شکاف درون صخره‌ها خارج شده و در این چاه جمع شده است و با این انفجارها امکان دارد آب‌های زیرزمینی با آب این چاه مخلوط شود.

تحقیقاتی که به مدت ۴۰ روز بر روی آب چاه زمزم انجام شده، نشان می دهد آب‌های زیرزمینی و املاح ناشی از انفجار صخره‌ها به این چاه وارد شده است. این در حالیست که «اسامه البار‌»، شهردار مکه با رد تاثیرات پروژه توسعه شهر بر اماکن تاریخی و مسجدالحرام معتقد است، هویت معنوی شهر مکه هم چنان حفظ شده است. اماکن تاریخی این شهر واقع در کوه‌های «حراء» و «ثور» در فاصله زیادی از این پروژه قرار دارند و کوه‌های اطراف تنها به اندازه نیاز حذف شده‌اند.